Svet strahuje od još jednog sukoba koji bi doneo novi talas neizvesnosti i nestašica, a razlog je - pesak!
Nakon zvanične posete predsednice Predstavničkog doma Kongresa SAD Nensi Pelosi Tajvanu odnosi između ove ostrvske države, koja se predstavlja kao Republika Kina, i Narodne Republike Kine znatno su zahladneli i kriza je opet produbljena.
Osim sve brojnijih vojnih vežbi uz obalu Tajvana, koje povećavaju strahove od eskalacije dugotrajnog sukoba, Narodna Republika Kina je u određenom obimu zaustavila i trgovinu s Tajvanom.
Dok zabrana uvoza određenog tajvanskog voća i ribe verovatno neće postati izvor globalnih tenzija, kinesko potpuno obustavljanje izvoza peska, resursa ključnog za proizvodnju poluprovodnika i kasnije čipova, moglo bi se pokazati razornim za zemlje poput Sjedinjenih Država.
Grafikon koji je napravljen zahvaljujući podacima UN Comtrade (prenosi Statista) pokazuje da je 62 posto ukupnog obima trgovine Sjedinjenih Država s Tajvanom došlo od uvoza iz te države tokom 2021. godine. Većina te uvezene robe spada u sektor IT-ja i elektronike, s kompanijama kakve su Apple, Qualcomm i nVidia, a koje se oslanjaju na čipove proizvedene u velikim livnicama poluprovodnika na Tajvanu.
Uz rat u Ukrajini i još uvek snažan uticaj pandemije koronavirusa, zabrana izvoza peska na Tajvan iz Kine bi mogla da postane još jedan izuzetno loš uticajni faktor na tekuću nestašicu svih vrsta čipova globalno i u svim industrijama.
Sjedinjene Države nisu jedine koje profitiraju od tajvanskog izvoza. Nemačka, Južnoafrička Republika, Brazil, Saudijska Arabija i Japan su isto tako veoma veliki svetski trgovinski partneri Tajvana u Evropi, Africi, Latinskoj Americi i na Karibima, Bliskom istoku i Okeaniji.
Nemačka i Japan posebno se oslanjaju na industriju Tajvana, s izvozom koji čini 40 posto od 21 milijarde dolara u trgovini s tom zemljom i 34 posto japansko-tajvanske trgovine od 86 milijardi dolara.
Na Tajvanu se nalaze čak četiri kompanije koje se bave proizvodnjom poluprovodnika i čipova za kompanije širom sveta, među kojima i TSMC, najuspešnija kompanija među njima, koja je na 1. mestu prema ostvarenim prihodima u drugom kvartalu 2022. godine. Tu su još i kompanije UMC na trećem, Powerchip Technology na sedmom i VIS na osmom mestu po obimu prihoda za druga tri meseca tekuće godine.
Šta se dešava sa Kinom i Tajvanom
Osnova napetosti između Kine i Tajvana je do sada nerešeno pitanje nezavisnosti. Nakon završetka kineskog građanskog rata 1949. godine preostali članovi poraženog Kuomintanga povukli su se na ostrvo. Nakon što su se tamo nastanili proglasili su Republiku Kinu, dok Narodna Republika Kina vidi ovo ostrvo, kojim se sada upravlja demokratski, kao svoju pokrajinu.
U ovoj situaciji uglavnom se zanemaruje uloga autohtonih naroda Tajvana, od kojih su 16 njih i zvanično priznati kao etničke manjine. Nakon duge istorije kolonizacije od strane Holandije, Španije, Kine i Japana, ovi narodi su tokom 2019. godine još uvek činili oko 2,4 posto tamošnjeg stanovništva.